جای خالی کتاب در سبد خانواده و موانع پیش روی فرهنگ کتابخوانی را برداریم (بخش آخر)

● شیوه های ترغیب کتابخوانی
برای توسعه کتابخوانی راهکارها را مدیریت های کلان دستگاه های فرهنگی و کارشناسان و مردم به سهم و دانایی خود مطرح کرده و می کنند. مروری بر این داده ها، نشان می دهد که ایجاد انگیزه و گسترش آن در پروسه کتابخوانی چندان معضل نیست خوشبختانه این روزها و در سال های اخیر شاهد تکاپو وارائه راهکارها برای تشویق مردم خاصه جوانان و نوجوانان به کتاب و کتابخوانی بوده و هستیم، نمونه ها کم نیستند، از جمله شهرداری با گشودن باب این فرصت، اقدام به نشر و توزیع کتاب های کوچک چند ده صفحه ای به عنوان کتاب مترو کرد که تأثیر آن را در مسافران می بینیم. شرکت واحد هم در کنار برخی صندلی های اتوبوس ها کتاب های کوچک جیبی در دسترس مسافران قرارداد که گویا مقطعی بود. این پروژه چنانچه در تمامی اتوبوس ها، تکرار و ماندگار شود، موجب تمرکز فکر و آسایش روان مردم خواهد شد. همینطور بسیاری از مساجد و کانون های فرهنگی از رهگذر مساعدت های کلان ارشاد دارای کتاب های متنوع شده اند.
اخیرا اطلاع یافتیم «کتابخانه سفر» به منظور بهره برداری و ترغیب کتابخوانی مسافران، در پایانه های مسافربری استان آذربایجان غربی راه اندازی شده است.
در اجرای این طرح، مسافران می توانند کتاب را از یکی از پایانه های استان تحویل بگیرند و بعد از مطالعه در طول سفر خود، کتاب را در مقصد سفر به پایانه دیگر تحویل بدهد.
این گونه شیوه ها قطعا در نگرش اقشار مختلف مردم به کتاب و ترغیب کتابخوانی و عادت به مطالعه تأثیری چشمگیر خواهد گذاشت. اجابت چنین اقدامات مفید و سازنده با توجه به نیاز شدید جامعه به سلامت روان و آرامش و تخلیه اذهان از آسیب ها، یک الزام حیاتی است. در این ارتباط، آنچه به چشم می آید و غیرقابل انکار است، موضوع تبلیغات درباره کتاب و کتابخوانی است. یک شهروند علاقمند به مطالعه می گفت: همه دستگاه ها و کارخانه ها و بانک ها همواره درباره اقدامات و عمران و تولید و... تبلیغ می کنند، دریغ از آن که تبلیغی درباره جایگاه کتاب و فواید مطالعه مشاهده کنیم.
● پیشنهاد تبلیغ رایگان آثار ادبی در صدا و سیما
«صفارهرندی» وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، طی نامه ای از رئیس سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران خواست تا امکان تبلیغ آثار برتر ادبی به عنوان آگهی رایگان فراهم شود.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در این نامه بر اهمیت جایگاه و جوایز فرهنگی در ارتقاء سطح فرهنگ عمومی و اهتمام فرهیختگان به خلق آثار ماندگار و تاثیرگذار تاکید کرده است. در نامه وزیر، این پیشنهاد آمده است که علاوه بر جوایزی که این وزارتخانه برای برگزیدگان کتاب سال جمهوری اسلامی ایران؛ جایزه ادبی جلال آل احمد و پروین اعتصامی و کتاب سال می دهد، تبلیغ و معرفی آثار برگزیده این جوایز به عنوان آگهی رایگان می تواند سبب انگیزه مضاعف در اهالی قلم شود.
از «آموزگار» سؤال می کنم: به نظر شما مهمترین و بهترین شیوه توسعه فراگیر کتابخوانی، چیست؟ پاسخش چنین است: «روشی که در دنیا مرسوم است، ایجاد کتابخانه های در محلات -محله ها- و سپس تبدیل آن ها به کتابخانه های مرکزی و بزرگتر است. این شیوه در کشورهای اروپایی برقرار است، هیچ هزینه ای هم ندارد، حتی می توان به وسیله اینترنت از همان کتابخانه وقتی کتاب های تازه رسید، به شخص خبر داده شود. این شیوه کتابخانه ای و ترویج کتابخوانی اثرات وسیع اجتماعی دارد.» وی در پایان این بخش از دیدگاه های خود، این جملات سؤالی را مطرح می کند: «چرا این قدر کتابخانه شخصی داریم؟- منظور کتابخانه در محل مسکونی است- اما «کتابخانه عمومی-فراگیر- نداریم؟.» به گفته وی، «کارها می باید از پایه درست شوند.»
● تبلیغ پخت غذا و حشره کش، دریغ از تبلیغ کتاب
از «نکونام» موزع جوان کتاب، هنگامی که با آلبوم چند نوع کتاب تازه از یک کتابفروشی بیرون می آید، سؤال می کنم: نظرتان درباره وضعیت کنونی کتاب و کتابخوانی چیست؟ می گوید: «بازار کتاب اگر خریدار و مشتاق نداشته باشد، این همه کتاب چاپ نمی شود. ناشر که انباردار کتاب نیست. بعد از من سؤال می کند، شما آمار واقعی و سرانه کتابخوانی را دارید؟ نظرم این است که بیش از ۳۰-۲۰ درصد مردم کتابخوان حرفه ای و اهل مطالعه هستند. بخشی از این آمار، خود تولیدکنندگان آثار در عرصه های گوناگون، هستند. بقیه مردم هم معتقدم دوست دارند اطلاعات و آگاهی شان بیشتر شود. این را در خانواده هایی که فرزندان دانشجو و دانش آموزان دارند، جستجو کنید. والدین وقتی می بینند فرزندشان مثلا فلسفه و یا زبان و جغرافیا می خواند یا از روان شناسی می گوید، تشویق می شود، کتاب بخواند. به نظر من اشکال کلی درمقوله کتاب و مطالعه، نبود تبلیغات است. برای آشپزی و شستشوی مو و مبارزه با حشرات و... و... تبلیغ می شود اما نه در تابلوهای تبلیغاتی سطح شهر و نه در تلویزیون و جاهای دیگر اثری از «غذای روح» -کتاب- نیست. این امر باید مورد توجه قرار گیرد.»
«آموزگار» به عنوان ناشر و کتابفروش، ادامه دیدگاه های خود را با اشاره به این سؤال که چرا دانشجو الزاما و باید برای یک ترم -یا هر ترم- یک سری کتاب به قیمت زیاد خریداری کند: -در حالی که بایستی مرجع و مرکزی باشد که کتب مورد نیاز دانشجویان را لااقل به صورت ارائه تسهیلاتی، تامین کند.-، برتجهیز کتابخانه ها در این زمینه تاکید می کند. او همچنین از کم توجهی به کتابخوانی، با ابراز نمونه ای در خارج، می گوید: «در یک کتابخانه محله (محله ای) در یک کشور اروپایی دیدم که در بین کتاب ها، یک قفسه از کتاب های فارسی است. از مسئول کتابخانه پرسیدم فلسفه وجود کتاب های فارسی در اینجا چیست؟ او گفت اینجا سه خانواده ایرانی هستند. این کتاب ها را برای مطالعه آنان داریم اما تا به حال به کتابخانه مراجعه نکرده اند.» وی می افزاید: «در کتابخانه مرکزی شهر خارجی مشاهده کردم روزنامه های دوروز قبل -چاپ ایران- از جمله روزنامه کیهان برای مطالعه مراجعه کنندگان گذاشته شده بود.»

حسن آقایی

منبع : روزنامه کیهان

نظرات شما عزیزان: